Wildplukverbod is slecht idee

De Nederlandse natuur wordt overspoeld met paddestoelenplukkers, die niet alleen schade aanbrengen aan de natuur, maar in de nabije toekomst ook ganzen gaan schieten en een huisje in de duinen bouwen. Dat beeld schetst Hugh Gallacher (O&D, 17 oktober). Hij ziet een aantal zaken over het hoofd in zijn betoog.

Ten eerste is paddestoelen plukken weinig populair in Nederland. De traditie van wildplukken is begin 20ste eeuw uitgestorven en ondanks de recente opleving zou het me, op basis van cijfers uit andere Europese landen, en op basis van tellen hoeveel van die wildplukwandelingen en workshops er nou echt zijn, verbazen als meer dan 5 procent van de Nederlanders wel eens de natuur intrekt om wild te plukken. Wie dat al doet, zal zelden met paddestoelen thuiskomen maar met bijvoorbeeld bramen en noten, want Nederlanders vinden paddestoelen eng. Wanneer die kleine groep paddestoelenplukkers niet zelf zou plukken, zou ze paddestoelen kopen die in bijvoorbeeld Polen in het wild zijn geplukt. Wildplukken in Nederland legt dus geen extra druk op natuur, maar verplaatst deze van elders in de wereld naar hier. Aangezien er in Polen meer woeste natuur is die daadwerkelijk 'oerkwaliteiten als duisternis, stilte en distantie' biedt, aan mensen en aan wilde dieren, is het de vraag wat erger is - plukken of importeren.

Dan stelt Gallacher dat toestaan van paddestoelen plukken niet te rijmen is met natuurbescherming. Maar voor natuurbescherming is draagvlak nodig, en draagvlak komt er niet zonder waardering. Die waardering kan intrinsiek zijn; de wetenschap dat er een visarend in de Biesbosch zit is onbetaalbaar, ook als je die nooit zult zien. Maar intrinsieke waarde is ook abstract. Beleving daarentegen betekent dat mensen in contact komen met natuur, leert mensen begrijpen hoe natuur functioneert, en dat leidt tot waardering. Natuurmonumenten en Staatbosbeheer beseffen dit en hebben het faciliteren van beleving daarom in hun doelstellingen staan.

Onderzoek naar redenen en gevolgen van wildplukken laat zien hoe belangrijk wildplukken is voor natuurbeleving en natuureducatie. De kennis dat een paddestoel een vrucht is van een ondergronds mycelium is typisch kennis die mensen niet onthouden van hun biologieles, maar wel van hun wildplukexcursie waarin ze die zelfgeplukte paddestoel zelf opeten.

Paddestoelen zijn inderdaad niet beschikbaar voor anderen als iemand ze opeet. Rust, stilte en distantie zijn echter net zo goed 'rivaliserende ecosysteemdiensten' - de aanwezigheid van andere wandelaars gaat ten koste van mijn rust. Als dit de reden is om plukken te verbieden, moet alle natuur afgesloten worden voor publiek om de rust te bewaren. Dit zou ten koste gaan van vertrouwdheid met natuur, waarmee bij velen de waardering van natuur zou verminderen, wat het draagvlak voor natuurbescherming kan verkleinen.

Ik kan dan ook niet meegaan met de vrees dat toestaan van wildplukken uiteindelijk leidt tot meer bebouwing ten koste van natuur. Juist de mensen voor wie natuur een waarde heeft, zijn gemotiveerd om in actie te komen tegen bebouwingsplannen. En juist de concrete baten van het landschap, zoals wilde paddestoelen, kustbescherming of een mooie omgeving om te wandelen, zijn een sterk argument voor bescherming, naast de intrinsieke waarde.

Een verbod op paddestoelen plukken zou betekenen dat er meer restricties zijn voor paddestoelen plukken dan voor jacht en vissen. Dat strookt niet met de impact die deze bezigheden hebben op de natuur. De natuurlijke gebieden in Nederland worden op allerlei manieren bedreigd, maar paddestoelen plukken hoort niet bij de grote bedreigingen van de Nederlandse natuur. Ik vermoed dat een verbod op paddestoelen plukken meer kwaad doet voor waardering en bewustwording dan dat het bijdraagt aan het redden van de natuur.