Seksuele minderheden vieren Beirut Pride

Op het dak van het cultureel centrum Station in de wijk Adlieh – soms wel het ‘Soho van Beiroet’ genoemd – zijn op een maandagavond honderden mensen verzameld. Ze zijn gekomen voor Cliffhangers, een verhalenavond. Die zijn de laatste jaren een fenomeen in de Arabische wereld: zij gaan terug op de eeuwenoude ‘hakawati’-traditie.

Maar vanavond is bijzonder: het thema is LHBT-rechten, de rechten van seksuele minderheden als homo’s en transgenders. De verhalenavond is het startschot voor Beirut Pride 2017, een hele week van activiteiten rond de internationale dag tegen homofobie en transfobie (die dit jaar op 17 mei was).

„Dit is een veilige plek voor jullie”, zegt Dima Matta, de organisator van Cliffhangers. En zo voelt het ook: het is een ‘ons kent ons’. Iedereen kent Hamed Sinno, de zanger van Libanons bekendste en openlijk homoseksuele rockgroep, Mashrou’ Leila.

Dat een avond voor seksuele minderheden in een Arabisch land zomaar kan plaatsvinden, is niet zo uitzonderlijk. Libanon geldt in de regio als een paradijs voor gays. Veel mensen hier kennen mekaar van Bardo, het bekendste homo- en lesbienne-café van Beiroet. Lang voor Bardo was er Acid, een inmiddels gesloten discotheek die tot ver buiten Libanon bekend stond als gay club.

Helem, de oudste LHBT-organisatie in Libanon, organiseert al twaalf jaar activiteiten rond de internationale dag tegen homofobie en transfobie. Maar is het voor het eerst dat dit gebeurt onder de Pride-noemer. Beirut Pride 2017 was een waaier van activiteiten: workshops en discussies, maar ook party’s, drag shows en filmvertoningen. Een parade was er niet, wel een grote picknick in de bergen op de slotdag.

Lees ook de column die Carolien Roelants vorig jaar schreef: Verkrachters niet meer vrijuit, nu nog rechten voor homo’s

Behoorlijk fantastisch

„We hebben 28 evenementen gehad waar in totaal zo’n 3.500 mensen op zijn afgekomen”, zegt Hadi Damien, de jonge organisator van Beirut Pride. „Dat is behoorlijk fantastisch, zeker als je weet dat we nauwelijks reclame hebben gemaakt.”

Niet iedereen binnen de gemeenschap was enthousiast over het initiatief. „Pride suggereert dat er iets te vieren valt. Wij vinden niet dat dat per se het geval is”, zegt Joseph Aoun van Helem. „Wij zien de internationale dag tegen homofobie en transfobie in de eerste plaats als een protest.”

We hebben bedreigingen gekregen van extremisten.

Aoun praat in het Helem-centrum in de hipsterwijk Mar Mikhail. Transseksuelen lopen binnen en buiten. Vaak zitten zij in de prostitutie; ze slapen op straat. Hier kunnen ze koken en douchen. Ook LHBT’ers onder de Syrische vluchtelingen kunnen hier terecht. Trans-vrouwen en Syrische LHBT’ers zijn volgens Aoun op dit moment de twee meest gediscrimineerde groepen .

Ook Aoun had op de verhalenavond het woord genomen met een toespraak die indruk maakte, maar die wel een beetje een domper zette op de feeststemming. Het was het relaas van een ondervraging door het Libanese leger.

Aoun werd urenlang geblinddoekt verhoord. Of hij het in de aars deed of kreeg? Of hij betaalde of werd betaald voor seks? Of hij het weleens in de auto deed?

Aoun:

„Ik heb rechten gestudeerd dus ik wist waar ze op aanstuurden. Homoseksualiteit op zich is niet verboden in Libanon, wel tegennatuurlijke seks, betaalde seks en seks in het openbaar.”

Voor mensenrechten

Op een bepaald moment werd zijn vader de verhoorkamer binnengebracht. Of hij wist dat zijn zoon een flikker was? „Gelukkig was ik out. Mijn vader zei alleen dat hij wist dat zijn zoon voor mensenrechten is. Dit is een beproefde tactiek: mensen te schande maken. Daarom is het zo belangrijk dat meer mensen naar buiten treden .”

Pride-organisator Damien ontkent niet dat er problemen zijn. Maar hij heeft de LHBT-gemeenschap in de eerste plaats positief willen neerzetten, weg uit het verdomhoekje.

„Pride is een positief woord, het roept positieve gevoelens op. Wij zoeken bewust de confrontatie niet op. En de respons is geweldig geweest. Ik heb tal van boodschappen gekregen van mensen buiten de LHBT-gemeenschap die volgend jaar willen meedoen.”

Maar meer aandacht betekent ook meer tegenstand. Een andere organisatie, Proud Lebanon, moest een evenement in het Monroe-hotel in Beiroet afgelasten nadat er dreigementen kwamen van een religieuze groepering, de Liga van Islamitische geleerden.

We hebben niet eens het burgerlijk huwelijk. Dus hoe wil je dan om LHBT-rechten gaan vragen?

Hadi Damien, de jonge organisator van Beirut Pride

Aoun van Helem is daar boos over. „Als je zoiets organiseert moet je een plan-B hebben, en je moet vooral niet inbinden. Hayat al-Ulama al-Muslimin probeert ons al twaalf jaar te doen sluiten maar ze zijn daar nooit in geslaagd.”

Toch moest Helem zelf afgelopen zaterdag een evenement in het Metro Madina-theater in Beiroet afgelasten. De reden: „We hebben bedreigingen gekregen van extremisten.”

Toch zijn er signalen dat de Libanese samenleving naar meer aanvaarding evolueert. De lokale restaurantketen Crepaway (slogan: ‘Come as you are’) maakte eerder deze maand een reclamefilmpje waarin een lesbisch koppel is te zien. Ook op juridisch vlak beweegt er iets. Eerder dit jaar oordeelde rechter Rabih Maalouf dat homoseksualiteit „een persoonlijke keuze is en geen strafbaar feit”.

Irrelevant

Nog opmerkelijker: vorig jaar gaf een rechter een transseksuele man het recht van geslacht te veranderen. Na protest tegen anaal onderzoek bij mannen beval de minister van Justitie de politie om te stoppen met de praktijk. Het gebeurt nog wel maar minder, zegt Aoun.

Is het denkbaar dat artikel 534 over onnatuurlijke seks ooit uit het Libanees strafboek wordt gehaald? „In Libanon hebben we op zoveel vlakken geen rechten. We hebben niet eens het burgerlijk huwelijk. Dus hoe wil je dan om LHBT-rechten gaan vragen?’’, zegt Hadi Damien. Maar hij vindt dat niet het belangrijkste. Wat belangrijk is dat de jonge generatie veel minder in stereotypen denkt dan de oude. ,,Jonge mensen plakken veel minder etiketten. En waar de samenleving evolueert, zullen de wetten uiteindelijk volgen.”