Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Politiek

Burgeroorlog breekt uit in team-Trump

Chaos in het Witte Huis Trump heeft door zijn veiligheidsadviseur Flynn de deur te wijzen één probleem opgelost, maar twee nieuwe gecreëerd.

Trump met Flynn in Mar-a-Lago afgelopen december.
Trump met Flynn in Mar-a-Lago afgelopen december. Foto Jim Watson/XGTY/AFP

Met elke stap die Donald Trump zet, brengt hij zijn presidentschap verder in de problemen. Trump, nog geen vier weken president, kan geen kant meer op. Het gedwongen vertrek van Nationale Veiligheidsadviseur Michael Flynn heeft voor tweespalt in zijn eigen Republikeinse Partij gezorgd, en een machtsstrijd in het Witte Huis. De Senaat begint mogelijk met een onderzoek naar de banden tussen de regering-Trump en Rusland, waarbij Flynn wellicht onder ede gehoord zal worden.

Trump hoopte dat Flynns vertrek de druk zou halen van een dossier dat blijft groeien: de contacten tussen team-Trump en Russische functionarissen in de weken voordat hij aantrad.

The Washington Post onthulde dat generaal b.d. Flynn, die nauwe banden met de regering-Poetin onderhoudt, meerdere gesprekken voerde met de Russische ambassadeur in Washington. Hierin werden geen kerstwensen uitgewisseld, zoals Flynn eerst zei. Ze bespraken de sancties van de regering-Obama tegen Moskou. Flynn beloofde of suggereerde een verlichting van die sancties als Trump eenmaal president was. Ook liet Flynn vicepresident Pence openlijk liegen over die gesprekken.

Trumps eerste probleem is dat vrijwel niemand gelooft dat Flynn op eigen houtje handelde. Het verhaal van het Witte Huis zwalkt. Strateeg Kellyanne Conway zei dit weekeinde dat Trump alle vertrouwen in Flynn had. Dinsdag zei woordvoerder Sean Spicer weer dat Trump de loyalist Flynn zelf weg had gestuurd, en dat de president al weken op de hoogte was van mogelijke problemen. Dat laatste kan ook bijna niet anders: Trump was door de toenmalig minister van Justitie op de hoogte gebracht van de gesprekken en de leugens van de chantabele Flynn.

Lees ook: ‘Campagneteam Trump had contact met Russische inlichtingendiensten’

De vraag is dus: wat wist Trump van de nauwe contacten tussen zijn naaste veiligheidsadviseur en Rusland? Het vreemde is dat Flynn mocht aanblijven zolang het verhaal niet naar buiten kwam. Er zijn indirecte aanwijzingen dat Flynns gesprekken met de Russische ambassadeur Sergej Kisljak gedeeld werden met de president. Op 29 december werd volgens bronnen bij veiligheidsdiensten gepraat over het verlichten van sancties zodra Trump president werd. Barack Obama had toen net nieuwe sancties ingesteld. Flynn zou Moskou hebben geadviseerd niet te overreageren. De Russische president Poetin besloot een dag later inderdaad geen sancties uit vergelding uit te voeren, en werd geprezen door Trump: „Ik wist altijd al dat hij heel slim is!”

Twitter avatar realDonaldTrump Donald J. Trump Great move on delay (by V. Putin) - I always knew he was very smart!

Trump heeft door Flynn de deur te wijzen één probleem opgelost, maar twee nieuwe gecreëerd. Ten eerste: Flynn loopt nu los rond. Hij heeft een besmet verleden: toen hij ontslagen werd door Obama als hoofd van de militaire inlichtingendienst, keerde hij zich vol rancune tegen zijn ex-baas.

Dat maakt Flynn gevaarlijk nu de Senaat een onderzoek overweegt naar de Rusland-affaire. De Republikein Roy Blunt kondigde dinsdag aan dat zijn Inlichtingencommissie de kwestie „uitputtend” wil onderzoeken. Flynn zou daarbij onder ede gehoord worden en daarbij mogelijk immuniteit krijgen. Onder Republikeinse senatoren groeit de onvrede.

Trump heeft geen enkel plan

Tweede probleem: er is een burgeroorlog in Trumps entourage uitgebroken. Flynn heeft daar veel vrienden, zoals adviseurs Steve Bannon en Roger Stone. Dit is de Breitbart-groep: niet-traditionele Republikeinen die niets met de partij hebben, maar geloven in identiteitspolitiek. Ze willen dat Trump symbolische maatregelen neemt tegen migranten of de islam.

Deze groep leed een nederlaag tegen de traditionalisten, met Reince Priebus en Mike Pence als belangrijke kopstukken. Zij willen een klassiek-Republikeinse agenda, met aandacht voor lage belastingen of abortus.

Roger Stone noemde stafchef Reince Priebus dinsdag op Twitter „een dwerg”. Het vertrek van Flynn was „het Pearl Harbor voor Trump-loyalisten”, aldus Stone. De rechts-nationalistische site Breitbart, nog altijd de stem van Steve Bannon, heeft ook de aanval op Priebus geopend. De problemen met Trumps inreisverbod, eerder deze maand, waren allemaal zijn schuld, aldus de site.

Aan vijanden had de Trump-regering al geen gebrek in Washington. De Democraten zijn vrij tandeloos, maar de bureaucratie is een veel sterkere tegenstander. Duidelijk is dat in de inlichtingendiensten, die Trump eerder nazi-praktijken verweet, hooggeplaatste medewerkers Trump willen beschadigen. De eerste onthulling over Flynn in The Washington Post was gebaseerd op negen bronnen.

Trump laat het allemaal gebeuren. Er is geen plan. En trouwens: elk plan maakt alles alleen maar erger. Hij heeft allereerst eendracht in het Witte Huis nodig, maar de steun brokkelt aan alle kanten af. Naaste medewerkers willen de macht, of gewoon hun hachje redden. Senatoren beginnen hun geduld te verliezen. Trumps primaire belang is dat er geen link aan het daglicht komt tussen hem en Flynns activiteiten. Zijn regering is zo lek, dat dat alleen kan als hij brandschoon is.