‘In Zwitserland rijden de treinen in de winter wél op tijd’

De aanleiding

Er gaat geen dag voorbij zonder treinnieuws. Deze week was er weer een grote storing in Utrecht. In Delft klapperen de deuren van het station als de treinen te hard door de nieuwe tunnel rijden. En dan is de winter nog niet eens voorbij.

Natuurlijk was het ook dit jaar weer raak: chaos op het spoor door winterweer. „Zodra de NS besluit om met een aangepaste dienstregeling te gaan rijden, hoor je steevast de bewering voorbijkomen dat de NS eens in Alpenlanden bv. Zwitserland moet gaan kijken, want daar rijden de treinen in de winter wel gewoon en ook nog eens op tijd”, mailt lezer Esther Hillebrand-Slier.

Hebben Zwitserse treinen in de winter minder vertragingen dan de Nederlandse? We gaan het checken.

En, klopt het?

Allereerst: Het Zwitserse spoor valt niet zomaar te vergelijken met het Nederlandse. Om te beginnen kent het Nederlandse spoorwegennet een veel drukkere dienstregeling dan het Zwitserse. Een vertraagde trein heeft in Nederland dus meer gevolgen omdat de invloed op andere treinen groter is.

Verder ligt in delen van Zwitserland meerdere maanden per jaar sneeuw, terwijl in Nederland volgens de NS gemiddeld op 10 dagen dusdanig winterse omstandigheden heersen dat de treinreiziger er last van zou kunnen krijgen. Het verbaast dan ook weinig dat de Schweizerische Bundesbahn (SBB) beter is ingesteld op en meer investeert ten behoeve van winterse omstandigheden dan de NS. Ze hebben er bijvoorbeeld speciale sneeuwploegtreinen.

Toch gaat het ook in Zwitserland weleens mis. Vooral op de eerste landelijke ‘echte winterdag’ is het afzien voor de Zwitserse treinreizigers. Dit seizoen was dat op 29 december het geval. 71,1 procent van de SBB-treinen reed die dag op tijd, SBB’s slechtste dag in vier jaar tijd.

En in Nederland? Daar was de eerste treinchaosdag van 2015 op zaterdag 24 januari. Vooral ijzel op de bovenleidingen zorgde er toen voor dat veel treinen meer dan 5 minuten vertraging hadden. 86,9 procent van de NS-treinen was die dag op tijd.

Althans, 86,9 procent van de treinen die op die dag réden. De NS past bij bepaalde winterse omstandigheden namelijk op voorhand de dienstregeling aan, dan rijdt landelijk maar 80 procent van de treinen. Dat geeft meer ruimte op het spoor om winterse problemen op te lossen. Op de dag zelf werden er onverwachts nog extra treinen geschrapt, in totaal reed op 24 januari, de eerste winterdag, 77 procent van de oorspronkelijk geplande treinen.

Ook de SBB moest op haar ‘recordchaosdag’ treinen schrappen. Hoeveel dat er precies waren, zeggen de Zwitsers niet te weten. In het Alpenland wordt de dienstregeling echter nooit op voorhand aangepast. Het doel was dus niet als in Nederland 80, maar 100 procent van de treinen te laten rijden.

Hoe erg de ‘echte winterdagen’ zijn kunnen we dus niet met elkaar vergelijken. Laten we daarom kijken hoe het gemiddelde eruitziet. We vergelijken van de jaren 2011, 2012 en 2013 de 5-minuten-punctualiteit van de beide spoorbedrijven met elkaar, dus het aantal treinen dat minder dan 5 minuten vertraging heeft.

In Nederland was in de drie onderzochte winters (januari tot en met maart) bij elkaar opgeteld gemiddeld 94,4 procent van de treinen ‘op tijd’. In Zwitserland lag dat percentage zowel in de zomer als in de winter bij precies 97,3 procent.

Dus: in de winter rijden de treinen in Zwitserland stipter dan in Nederland. Ze rijden daar trouwens in de winter ook stipter dan in Nederland in de zomer.

Conclusie

De spoorwegen van de beiden landen zijn niet een-op-een met elkaar vergelijkbaar en hoewel de Zwitserse spoorwegen beter ingesteld zijn op sneeuw, hebben de treinreizigers ook daar last van vertragingen door winterweer. Maar wie naar de gemiddelde punctualiteit kijkt, ziet dat de treinen in het Alpenland in de winter stipter rijden dan de Nederlandse treinen, zelfs al hebben de Zwitsers meer ‘winterdagen’ en nemen ze geen treinen preventief uit de dienstregeling. We beoordelen de stelling daarom als waar.