Het begint met troep

In Tokio woont een vrouw die vindt dat je je sokken niet in bolletjes mag bewaren omdat dat wreed is tegenover de sok. Die vindt dat je je oude spullen moet bedanken voor hun diensten voor je ze weggooit. Die lezen op de wc afkeurt, omdat het een plek is „waar je loslaat, het is er letterlijk voor honderd procent op output gericht”. En, schrijft ze in haar nieuwe boek: „als je een vrolijk leven wilt leiden, maar veel boeken hebt met tragische titels is het oppassen geblazen. De energie van boektitels en de woorden die ze bevatten is erg sterk.” Haar eigen boek, haar tweede in het Nederlands, heet Spark Joy. Het verscheen vorige maand.

Deze vrouw is wereldberoemd geworden om denkbeelden zoals die hierboven. Ze heet Marie Kondo en ze is een goeroe, een opruimgoeroe. Ze staat momenteel op 1 én 2 in de The New York Times-zelfhulpboeken-bestsellerlijst. Van haar boeken (in ruim tien talen vertaald) zijn ruim 4 miljoen exemplaren verkocht (in Nederland meer dan 50.000). Daarin beschrijft ze haar methode om thuis op te ruimen, die ze naar zichzelf genoemd heeft: de KonMari-methode. „Als kind”, schrijft ze, „vond ik het al leuk om alle kleine vetogen op mijn noedelsoep bij elkaar te duwen tot ze één groot vetoog vormden.” Nu belooft ze ons dat we allemaal gelukkig worden als we haar methode volgen – „niet dat je plotseling een maatschappelijk succesvol of extreem rijk persoon wordt, alhoewel dat bij veel mensen toch echt gebeurt”.

Wie wil dat niet? Rotzooi is een gemeenschappelijke vijand van ons allemaal. Het werk is druk, de vrije tijd is druk, aan opruimen komen we niet toe – maar troep in huis geeft stress, stress is ook druk, en we snakken naar iemand die orde op zaken komt stellen.

Enter Marie Kondo.

Wat stelt die vrouw orde op zaken. Ze biedt de illusie dat alles goed komt, zodra je huis opgeruimd is – en dat dat háálbaar is, met haar methode. Begin met al je kleren op de grond te leggen, pak alles een voor een op en houd alléén waar je echt blij van wordt. Doe vervolgens hetzelfde met je boeken, papieren, ‘diversen’ (van handdoeken tot hobbydingen) en als laatste je spullen met emotionele waarde.

Oké, Kondo schrijft soms best rare dingen, maar als je dan aan opruimen toekomt lijkt het bijna alsof het ondanks haar is in plaats van dankzij haar, alsof opruimen dus echt iets van jezelf is. Dat is alleen maar goed.

En toch wil je nog meer weten, als je haar twee boeken uit hebt. Al is het maar omdat je dan nog niet aan het opruimen zelf hoeft te beginnen. Ik probeerde haar te interviewen. Was ze te ontmoeten? Te skypen? Te bellen? Uiteindelijk bleek ze te mailen. De antwoorden kwamen na een tijdje zeer geordend terug, zorgvuldig geformuleerd, in een Word-document met verschillende kleurtjes en lettertypes. Ik heb er heel lang naar zitten kijken. En naar de zoete, roze tekeningetjes in het boek, van geordende kledingkasten en de beste manier om een onderbroek op te vouwen, zodat hij rechtop blijft staan. Maar straks ga ik opruimen.

Waarom moet je eerst je kleren opruimen, dan boeken, papieren – waarom die volgorde?

„Die is heel belangrijk. Voor de meeste mensen is het bij kleding het gemakkelijkst om te bepalen hoe je je over elk item voelt. Naarmate we door de categorieën heengaan, vergroten we onze opruimvaardigheden en onze gevoeligheid voor waar we blij van worden, zoals een sporter beter wordt door te trainen. Het is niet makkelijk om de KonMari-methode helemaal af te maken, en het gaat bij de meeste mensen niet snel, maar ik vond het belangrijk dat het begin van de methode iets zou zijn wat de meeste mensen kunnen: de fysieke handeling van al je kleren op één plek in je huis verzamelen.”

Hoe lang duurt het gemiddeld om een huis op te ruimen, misschien per vierkante meter of per persoon?

„Gemiddeld is er GEEN gemiddelde – er zijn zo veel variabelen. Als ik toch een gemiddelde moet noemen: mensen moeten verwachten dat het in totaal vier tot zes maanden kost. Maar als je eenmaal klaar bent, heb je de vaardigheden ontwikkeld om nooit meer een slordig huis te hebben.”

En al die tijd woon je in de troep?

„Eerlijk gezegd, JA! Je verzamelt steeds al je bezittingen bij elkaar op één plek, dus het wordt een troep. Maar weet je? Tijdens het proces zie je de troep minder worden! En als je naar de stoeprand loopt met vuilniszakken, of je brengt tassen spullen naar de kringloopwinkel, zul je merken dat dat een GEWELDIG gevoel is dat je energie geeft om door te gaan. Ik raad niet aan om je spullen over het HELE huis te verspreiden, kies gewoon een kamer met wat lege ruimte op de grond en begin. Het kan allemaal in één kamer gebeuren.”

Hoeveel uur per week moet je aan het opruimen besteden?

„Mijn methode vraagt dat je het in één keer doet en zo snel mogelijk, dus niet met een paar uurtjes hier en daar. Als je niet minstens tien uur per week kunt vinden om je in te zetten voor mijn methode, zul je misschien gefrustreerd zijn over de resultaten.”

Uw criterium om iets te houden is: je moet er blij van worden. Maar misschien gooi je iets weg waar je later toch weer naar verlangt?

„We kunnen nooit voorspellen waar we later blij van zullen worden. Daarom adviseer ik om te beslissen op basis van wat we WEL weten, namelijk waar we nu blij van worden. Het is zeker mogelijk dat we iets weggooien waar we later misschien blij van worden, maar ik denk dat investeren om ons huis NU prettiger en opgeruimder te maken een goede ruil is tegen deze louter speculatieve toekomstige teleurstelling.”

Wat doe je met cadeaus waar je niet blij van wordt, maar waarvan je je verplicht voelt ze te houden?

„Als iemand van wie je houdt je een cadeau heeft gegeven, dan heb je de ware blijdschap ervan gevoeld toen je het kreeg. Daarna kan die blijdschap minder worden en misschien zelfs verdwijnen. Zodra dat gebeurt denk ik dat je je waardering voor het voorwerp moet betuigen door het te bedanken voor de warme gevoelens die het in je leven teweeg heeft gebracht. Dat zal je schuldgevoel verminderen (probeer maar – het werkt!). Daarna kun je het aan een goed doel of aan een vriend geven, of weggooien, in het vertrouwen dat de gever niet wil dat jij iets in je leven hebt waar je niet blij van wordt. Ik begrijp dat dit voor veel mensen een moeilijke situatie is, maar ik denk niet dat het goed is om iets te houden uit plichtsgevoel. Dat creëert een angst in het voorwerp die het tegengestelde is aan blijdschap.”

Wat moet je doen als je je ergert aan de troep van je partner? U schrijft dat je dan moet schoonmaken, maar wat als je je daarna nog steeds ergert?

„Dat is een veelvoorkomend probleem. Maar weet je, in de ruim tien jaar dat ik advies geef over opruimen, heb ik ontdekt dat de MEESTE mensen die deze vraag stellen nog niet klaar zijn met het opruimen van hun eigen spullen. Veel mensen zeggen: ‘Ik kan het niet afmaken als mijn partner zijn spullen niet uit de weg haalt’, maar dat hoeft niet altijd waar te zijn. Misschien laat je louter je frustratie jouw eigen ‘opruimreis’ blokkeren. Die hindernis moet je overwinnen.

„Dat gezegd hebbende: als je kunt afspreken waar iedereen de eigen spullen laat, kan dat een grote stap zijn in de richting van vreedzamer samenleven. Iedereen in huis zou zijn eigen ‘gebied’ moeten hebben. En ik adviseer nooit om een ander aan het hoofd te zeuren over opruimen, maar je mag wel vragen of iemand je hulp wil om aan zijn of haar opruim-reis te beginnen.”