អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
×![]()
លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ជាមេដឹកនាំប្រឆាំងដ៏ល្បីម្នាក់ ដែលតំណាងឱ្យការតស៊ូ អហិង្សា ប្រឆាំងក្រុមយោធាផ្ដាច់ការក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ លោកស្រី ស៊ូជី បានប្រឹងប្រែងឱ្យមាន ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដសម្រាប់ប្រជាជន បន្ទាប់ពីស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង បែបយោធា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។ លោកស្រី ស៊ូជី ជាជ័យលាភីពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ១៩៩១ ខណៈកំពុងស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។
វាប្រហែលមិនមែនជាការចៃដន្យទេដែលលោកស្រី ស៊ូជី ចូលប្រឡូកក្នុងរឿងនយោបាយ ពីព្រោះឱពុករបស់លោកស្រី គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ អ៊ុង សាន ជាវីរបុរសទាមទារឯករាជ្យរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាពីចក្រភពអង់គ្លេស។ ជាអកុសល លោក អ៊ុង សាន ត្រូវគេលួចធ្វើឃាតនៅពេលលោកស្រី ស៊ូជី មានអាយុត្រឹម២ឆ្នាំគត់។
នៅឆ្នាំ១៩៦០ លោកស្រី ស៊ូជី បានទៅប្រទេសឥណ្ឌាជាមួយម្ដាយលោកស្រីដែលពេលនោះជាអគ្គរដ្ឋទូតមីយ៉ាន់ម៉ាប្រចាំទីក្រុងដែល្លី។ ៤ឆ្នាំក្រោយមក លោកស្រី ស៊ូជី បានបន្តដំណើរទៅកាន់ចក្រភពអង់គ្លេស និងបន្តការសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យ Oxford។ ទីនេះហើយដែលលោកស្រី ស៊ូជី បានជួបជាមួយលោក Michael Aris ដែលក្រោយមកបានក្លាយជាស្វាមីលោកស្រី។ អ្នកទាំងពីមានកូនពីរនាក់គឺ Alexanderនិង Kim។
ជីវិតរស់នៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេសមិនបានធ្វើឱ្យលោកស្រី ស៊ូជី បំភ្លេចប្រទេសកំណើតនោះឡើយ។ នៅឆ្នាំ១៩៨៨ លោកស្រីបានត្រលប់មកមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ ដើម្បីថែទាំម្ដាយលោកស្រីដែលកំពុងមានជំងឺ។ ម្យ៉ាងទៀត ការមកដល់របស់លោកស្រី គឺចំពេលនៃការកើនឡើងចលាចលនយោបាយក្នុងប្រទេស។ មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ភាគច្រើនជាសិស្ស ព្រះសង្ឃ និងមានកម្មករផងនោះ បានធ្វើបាតុកម្មទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់ប្រទេសក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមយោធាដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ នេ វីន។
នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៨៨ លោកស្រី ស៊ូជី បានប្រកាសដឹកនាំនូវចលនាមួយប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់ក្រុមយោធារបស់លោក នេ វីន។ លោកស្រី បានដឹកនាំការប្រមូលផ្ដុំមហាជន និងធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ជាច្រើន ដើម្បីទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់ប្រជាធិប តេយ្យ និងការបោះឆ្នោតដោយសេរីនៅក្នុងមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប៉ុន្តែការប្រមូលផ្ដុំទាំងនោះ ត្រូវបានវាយបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវពីសំណាក់កងទ័ព ដែលក្រោយមកបានធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្ដើមអំណាចនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៨៨ ហើយឆ្នាំបន្ទាប់មក លោកស្រី ស៊ូជី ក៏ត្រូវជាប់ឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩០ រដ្ឋាភិបាលយោធាបានប្រកាសពីការបោះឆ្នោតជាតិ។
គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលជ័យជម្នះ ប៉ុន្តែក្រុមយោធាមិនបានផ្ទេរអំណាចឡើយ។ ក្រោយស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនអស់រយៈពេល៦ឆ្នាំ លោកស្រី ស៊ូជី ត្រូវបានដោះលែងនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ។
នៅឆ្នាំ២០០០ លោកស្រី ស៊ូជី ត្រូវស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះម្ដងទៀត។ លោកស្រីបានបំពានបម្រាមនៃការកំហិតការធ្វើដំណើររបស់ក្រុមយោធាដោយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងម៉ាន់ដាលេ។ នៅឆ្នាំ២០០២ លោកស្រីត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពម្ដងទៀត។
ប៉ុន្តែមួយឆ្នាំក្រោយមកលោកស្រីក៏ត្រូវចាប់ដាក់គុកដោយសារតែមានជម្លោះរវាងអ្នកគាំទ្រលោកស្រីនិងក្រុមអ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលយោធា ហើយក្រោយត្រូវបានយកទៅឃុំខ្លួននៅក្នុងផ្ទះលោកស្រីវិញ។ ក្នុងការឃុំខ្លួនលើកនេះ លោកស្រីមានសិទ្ធិជួបមន្ត្រីបក្សលោកស្រី និងមន្ត្រីការទូតមួយចំនួន។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងរយៈពេលនៃការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ លោកស្រី ស៊ូជី មិនដែលបានជួបជាមួយ ប្ដីនិងកូនទាំងពីរសោះឡើយ សូម្បីនៅពេលប្ដីលោកស្រីស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកនៅឆ្នាំ១៩៩៩ ក៏លោកស្រីមិនទៅចូលរួមផង។ តាមពិតទៅ ក្រុមយោធាក៏ធ្លាប់អនុញ្ញាតឱ្យលោកស្រីទៅមើលស្វាមីដែរ តែលោកស្រីបានបដិសេធព្រោះលោកស្រីគិតថា នៅពេលចាកចេញពីប្រទេសហើយ លោកស្រីនឹងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលមកវិញបានឡើយ។
ការឃុំខ្លួនចុងក្រោយរបស់លោកស្រីបានបញ្ចប់កាលពីខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០១០ ។ កូនប្រុសលោកស្រីក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យមកជួបជាលើកដំបូង។ បន្ទាប់មកទៀត លោកស្រីបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតពាក់កណ្ដាលអាណត្តិសម្រាប់បំពេញកៅអីសមាជិកសភាដែលនៅទំនេរនៅឆ្នាំ២០១២ ។ គណបក្សលោកស្រីទទួលបានកៅអី៤៣ក្នុងចំណោមកៅអីប្រកួតប្រជែងសរុប៤៥ ។ លោស្រី ស៊ូជីក៏បានក្លាយជាសមាជិកសភាជាលើកដំបូងក្នុងជីវិតនយោបាយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលសរសេរដោយក្រុមយោធា បានហាមមិនឱ្យលោកស្រី ធ្វើជាប្រធានាធិបតីឡើយ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ាបានហាមមិន ឱ្យបេក្ខជនប្រធានាធិបតី មានគ្រួសារជាជនបរទេស គឺចង់សំដៅដល់កូនប្រុសលោកស្រីដែលមានសញ្ជាតិអង់គ្លេស មិនមានសញ្ជាតិមីយ៉ាន់ម៉ា៕
អត្ថបទទាក់ទង៖ លោក ថេន សេន នឹងក្លាយជានិមិត្តរូបនៃកំណែទម្រង់ បើគាត់ទទួលស្គាល់បរាជ័យ
វាប្រហែលមិនមែនជាការចៃដន្យទេដែលលោកស្រី ស៊ូជី ចូលប្រឡូកក្នុងរឿងនយោបាយ ពីព្រោះឱពុករបស់លោកស្រី គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ អ៊ុង សាន ជាវីរបុរសទាមទារឯករាជ្យរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាពីចក្រភពអង់គ្លេស។ ជាអកុសល លោក អ៊ុង សាន ត្រូវគេលួចធ្វើឃាតនៅពេលលោកស្រី ស៊ូជី មានអាយុត្រឹម២ឆ្នាំគត់។
នៅឆ្នាំ១៩៦០ លោកស្រី ស៊ូជី បានទៅប្រទេសឥណ្ឌាជាមួយម្ដាយលោកស្រីដែលពេលនោះជាអគ្គរដ្ឋទូតមីយ៉ាន់ម៉ាប្រចាំទីក្រុងដែល្លី។ ៤ឆ្នាំក្រោយមក លោកស្រី ស៊ូជី បានបន្តដំណើរទៅកាន់ចក្រភពអង់គ្លេស និងបន្តការសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យ Oxford។ ទីនេះហើយដែលលោកស្រី ស៊ូជី បានជួបជាមួយលោក Michael Aris ដែលក្រោយមកបានក្លាយជាស្វាមីលោកស្រី។ អ្នកទាំងពីមានកូនពីរនាក់គឺ Alexanderនិង Kim។
ជីវិតរស់នៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេសមិនបានធ្វើឱ្យលោកស្រី ស៊ូជី បំភ្លេចប្រទេសកំណើតនោះឡើយ។ នៅឆ្នាំ១៩៨៨ លោកស្រីបានត្រលប់មកមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ ដើម្បីថែទាំម្ដាយលោកស្រីដែលកំពុងមានជំងឺ។ ម្យ៉ាងទៀត ការមកដល់របស់លោកស្រី គឺចំពេលនៃការកើនឡើងចលាចលនយោបាយក្នុងប្រទេស។ មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ភាគច្រើនជាសិស្ស ព្រះសង្ឃ និងមានកម្មករផងនោះ បានធ្វើបាតុកម្មទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់ប្រទេសក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមយោធាដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ នេ វីន។
នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៨៨ លោកស្រី ស៊ូជី បានប្រកាសដឹកនាំនូវចលនាមួយប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់ក្រុមយោធារបស់លោក នេ វីន។ លោកស្រី បានដឹកនាំការប្រមូលផ្ដុំមហាជន និងធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ជាច្រើន ដើម្បីទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់ប្រជាធិប តេយ្យ និងការបោះឆ្នោតដោយសេរីនៅក្នុងមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប៉ុន្តែការប្រមូលផ្ដុំទាំងនោះ ត្រូវបានវាយបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវពីសំណាក់កងទ័ព ដែលក្រោយមកបានធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្ដើមអំណាចនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៨៨ ហើយឆ្នាំបន្ទាប់មក លោកស្រី ស៊ូជី ក៏ត្រូវជាប់ឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩០ រដ្ឋាភិបាលយោធាបានប្រកាសពីការបោះឆ្នោតជាតិ។
គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលជ័យជម្នះ ប៉ុន្តែក្រុមយោធាមិនបានផ្ទេរអំណាចឡើយ។ ក្រោយស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនអស់រយៈពេល៦ឆ្នាំ លោកស្រី ស៊ូជី ត្រូវបានដោះលែងនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ។
នៅឆ្នាំ២០០០ លោកស្រី ស៊ូជី ត្រូវស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះម្ដងទៀត។ លោកស្រីបានបំពានបម្រាមនៃការកំហិតការធ្វើដំណើររបស់ក្រុមយោធាដោយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងម៉ាន់ដាលេ។ នៅឆ្នាំ២០០២ លោកស្រីត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពម្ដងទៀត។
ប៉ុន្តែមួយឆ្នាំក្រោយមកលោកស្រីក៏ត្រូវចាប់ដាក់គុកដោយសារតែមានជម្លោះរវាងអ្នកគាំទ្រលោកស្រីនិងក្រុមអ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលយោធា ហើយក្រោយត្រូវបានយកទៅឃុំខ្លួននៅក្នុងផ្ទះលោកស្រីវិញ។ ក្នុងការឃុំខ្លួនលើកនេះ លោកស្រីមានសិទ្ធិជួបមន្ត្រីបក្សលោកស្រី និងមន្ត្រីការទូតមួយចំនួន។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងរយៈពេលនៃការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ លោកស្រី ស៊ូជី មិនដែលបានជួបជាមួយ ប្ដីនិងកូនទាំងពីរសោះឡើយ សូម្បីនៅពេលប្ដីលោកស្រីស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកនៅឆ្នាំ១៩៩៩ ក៏លោកស្រីមិនទៅចូលរួមផង។ តាមពិតទៅ ក្រុមយោធាក៏ធ្លាប់អនុញ្ញាតឱ្យលោកស្រីទៅមើលស្វាមីដែរ តែលោកស្រីបានបដិសេធព្រោះលោកស្រីគិតថា នៅពេលចាកចេញពីប្រទេសហើយ លោកស្រីនឹងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលមកវិញបានឡើយ។
ការឃុំខ្លួនចុងក្រោយរបស់លោកស្រីបានបញ្ចប់កាលពីខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០១០ ។ កូនប្រុសលោកស្រីក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យមកជួបជាលើកដំបូង។ បន្ទាប់មកទៀត លោកស្រីបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតពាក់កណ្ដាលអាណត្តិសម្រាប់បំពេញកៅអីសមាជិកសភាដែលនៅទំនេរនៅឆ្នាំ២០១២ ។ គណបក្សលោកស្រីទទួលបានកៅអី៤៣ក្នុងចំណោមកៅអីប្រកួតប្រជែងសរុប៤៥ ។ លោស្រី ស៊ូជីក៏បានក្លាយជាសមាជិកសភាជាលើកដំបូងក្នុងជីវិតនយោបាយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលសរសេរដោយក្រុមយោធា បានហាមមិនឱ្យលោកស្រី ធ្វើជាប្រធានាធិបតីឡើយ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ាបានហាមមិន ឱ្យបេក្ខជនប្រធានាធិបតី មានគ្រួសារជាជនបរទេស គឺចង់សំដៅដល់កូនប្រុសលោកស្រីដែលមានសញ្ជាតិអង់គ្លេស មិនមានសញ្ជាតិមីយ៉ាន់ម៉ា៕
អត្ថបទទាក់ទង៖ លោក ថេន សេន នឹងក្លាយជានិមិត្តរូបនៃកំណែទម្រង់ បើគាត់ទទួលស្គាល់បរាជ័យ
Tag:
មីយ៉ាន់ម៉ា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
5 ថ្ងៃ
